1. Sejm Wielki (Sejm Czteroletni) obradował w latach 1788-1792:
a. po zawiązaniu konfederacji na sejmie obowiązywała zasada większości głosów,
b. na sejmie przewagę zdobyli zwolennicy reform,
c. pierwsze reformy Sejmu Czteroletniego:
– zwiększył liczebność wojska,
– uchwalił prawo o miasta, zwiększające prawa mieszczan.
2. Najważniejszym dziełem Sejmu Wielkiego było uchwalenie Konstytucji 3 maja:
a. autorzy projektu konstytucji:
– Stanisław Małachowski (marszałek sejmu),
– Ignacy Potocki,
– Hugo Kołłątaj.
b. zmiany ustrojowe wprowadzone przez Konstytucję 3 maja:
– znosiła wolną elekcję i ustanawiała dziedziczność tronu polskiego,
– znosiła liberum veto,
– wprowadzała zasadę trójpodziału władzy,
– ograniczała prawa szlachty-gołoty,
– zwiększała prawa mieszczan,
– obejmowała ochroną prawną chłopów.
3. Przeciwnicy konstytucji zawiązali konfederację targowicką – 1792:
a. targowiczanom udzieliła pomocy caryca Katarzyna II,
b. przywódcy konfederacji targowickiej:
– Stanisław Szczęsny Potocki,
– Franciszek Ksawery Branicki,
– Seweryn Rzewuski.
4. Wojna w obronie Konstytucji 3 maja – 1792 r.:
a. do Polski wkroczyła armia carska w celu przywrócenia dawnego porządku,
b. wojska polskie stoczyły dwie duże bitwy:
– pod Zieleńcami pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego,
– pod Dubienką pod dowództwem gen. Tadeusza Kościuszki.
c. na pamiątkę zwycięstwa pod Zieleńcami Stanisław August Poniatowski ustanowił Order Virtuti Militari,
d. ze względu na przewagą armii carskiej król postanowił skapitulować.
5. Drugi rozbiór Polski – 1793 r.:
a. Prusy zabrały Wielkopolskę, część Mazowsza oraz Gdańsk i Toruń,
b. Rosja zabrała ziemię białoruską, ukraińskie i Podole.
6. Sejm rozbiorowy w Grodnie – 1793 r. :
a. zatwierdził drugi rozbiór Polski,
b. unieważnił Konstytucję 3 maja,
c. przywrócił dawne zasady ustroju Polski (m.in. liberum veto i wolną elekcję).
7. Zwolennicy Konstytucji 3 maja musieli udać się na emigrację.
/-/Władysław Hałas